Viminacijum

Viminacijum je arheološko nalazište nedaleko od Starog Kostolca, blizu Požarevca. Viminacijum je bio vojni logor i grad. Nastao je u 1. i trajao do početka 7. veka. Bio je jedan od najznačajnijih legijskih logora na Dunavu, a jedno vreme je bio i glavni grad rimske provincije Gornje Mezije. Grad je imao nešto manje od 50.000 stanovnika, a u njemu su boravile dve rimske legije (4. Flavija i 7. Klaudija). Prostor grada i vojnog logora Viminacijuma obuhvatao je površinu od oko 450 hektara.

Viminacijum je pod Hadrijanom, najverovatnije 117. godine, stekao status grada sa visokim stepenom autonomije koji je podrazumevao i nezavisnu gradsku upravu. Tom prilikom je dobio ime Viminacium Aelium Hadrianum. U trećem veku, za vreme vladavine Gordijana Trećeg, postao je kolonija rimskih građana i dobio je pravo na kovanje lokalnog novca. Septimije Sever je u Viminacijumu 211. godine proglasio svog sina Karakalu za cara. Iz istorijskih izvora se zna da se 284. godine, u neposrednoj blizini Viminacijuma, odigrala presudna bitka za prevlast između dvojice rimskih imperatora Dioklecijana i Karina.

Viminacijum je bio sedište episkopa u 4. veku, a kasnije je dobio status mitropolije. Prvi mitropolit Viminacijuma bio je mitropolit Amant. 

Nakon najezde Avara i Huna pod vodstvom Atile, 411. godine, grad je razoren. Za vreme vladavine cara Justinijana Prvog, 535. godine, obnovljen je kao pogranično vojno utvrđenje. Dolaskom Slovena na ostacima Viminacijuma nastalo je naselje Braničevo.

Prva naučna iskopavanja Viminacijuma započeo je 1882. godine Mihailo Valtrović. Početkom 20. veka, istraživanja je nastavio Miloje Vasić, uz finansijsku pomoć kraljice Drage Obrenović.

Zbog izgradnje termoelektrane Drmno, 1977. godine, na prostoru nekropole, jugozapadno od kastruma (utvrđenja), započeta su obimna arheološka istraživanja. Ova istraživanja su dala veoma bogat i značajan arheološki materijal. Između ostalog, pronađene su zanatske radionice, kao i terme koje su bile glavno sastajalište Rimljana. U iskopanim bazenima se ponegde mogu videti oslikani zidovi sa cvetnim i životinjskim motivima. Kupatilo je bilo parno, a voda je stizala sa izvora u slobodnom padu, akvaduktom dužine desetak kilometara.

Iskopan je i Mauzolej, za koji se pretpostavlja da je grobnica cara Hostilijana, sina cara Trajana Decija koji je boravio u Viminacijumu tokom 251. godine. Hostilijan je na presto došao nakon smrti oca i brata Herenija. Umro je nedugo posle dolaska na vlast, najverovatnije od kuge, a spaljen je u Mauzoleju.

U Viminacijumu je pronađeno više grobnica sa izuzetnim freskama. Neke od njih potiču još iz vremena paganstva, ali i s početka hrišćanstva na ovim prostorima. Nalaz grobnica sa Nebeskim jahačem i Hristovim monogramom pružio je ideju arheolozima kako se paganstvo postepeno preobražavalo u hrišćanstvo.

Mermerne skulpture, nadgrobne ploče, sarkofazi, novčići, nakit i posuđe iz Viminacijuma danas se čuvaju uglavnom u Narodnim muzejima u Beogradu i Požarevcu.

Video zapis o Viminacijumu možete pogledati putem ovog linka.